نورالینک؛ پیوند مغز و ماشین در عصر هوش مصنوعی شرکت آمریکایی نورالینک (Neuralink)، به‌عنوان یکی از بلندپروازانه‌ترین پروژه‌های فناوری قرن بیست‌ویکم، در سال ۲۰۱۶ به همت ایلان ماسک و گروهی از دانشمندان علوم اعصاب و مهندسان پیشرفته تأسیس شد. مأموریت این شرکت، توسعه‌ی رابط‌های مستقیم بین مغز انسان و ماشین موسوم به BCI (Brain-Computer Interface) است؛ فناوری‌ای که در صورت موفقیت، می‌تواند مرزهای ادراک، ارتباطات، درمان بیماری‌های عصبی و حتی تجربه‌ی واقعیت را دگرگون سازد.

سیستم نورالینک متشکل از یک تراشه الکترونیکی بسیار کوچک است که با استفاده از رشته‌های نازک‌تر از تار مو، در بخش‌های خاصی از مغز کاشته می‌شود. این الکترودها قادرند سیگنال‌های عصبی را با دقت بالا ثبت و تحلیل کرده و در پاسخ، سیگنال‌های کنترل‌شده‌ای را نیز به مغز ارسال کنند. نتیجه این تعامل دوطرفه، شکل‌گیری یک پل عصبی میان ذهن و ماشین است؛ به‌گونه‌ای که فرد می‌تواند تنها با تفکر، اعمالی همچون حرکت دادن نشانگر ماوس، تایپ کردن، و حتی کنترل دستگاه‌های هوشمند را انجام دهد. در افق بلندمدت، این فناوری می‌تواند امکان برقراری ارتباط تله‌پاتیک، ارتقاء حافظه، بازگرداندن بینایی و توان حرکتی، و درک واقعیت‌های مجازی به‌صورت مستقیم از طریق مغز را نیز فراهم آورد.

پیشرفت‌های کلینیکی نورالینک؛ گام به گام تا بازگشت توان حرکتی نورالینک در سال ۲۰۲۴ با دریافت مجوز رسمی از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای آغاز آزمایش‌های انسانی، وارد مرحله‌ای حیاتی از توسعه شد. تا تابستان ۲۰۲۵، این شرکت توانسته است دستگاه رابط مغز و رایانه خود موسوم به Link BCI را در مغز پنج داوطلب انسانی با موفقیت کامل کاشت کند. این افراد شامل بیماران مبتلا به فلج حرکتی مانند ALS و یک جانباز آمریکایی دچار قطع نخاع می‌شوند.

عملکرد این افراد پس از جراحی، تحسین‌برانگیز بوده است. به‌عنوان نمونه، یکی از بیماران که قدرت گفتار خود را از دست داده بود، موفق شد تنها با استفاده از افکارش یک ویدیو را ویرایش کرده، آن را به زبان خودش روایت کند، و با فرزندانش بازی‌های رایانه‌ای مانند Mario Kart انجام دهد. این موارد نشان‌دهنده‌ی آغاز عصری تازه در درمان اختلالات عصبی و بازگرداندن کیفیت زندگی به بیماران ناتوان حرکتی است.

نقشه راه فنی؛ از هزار کانال تا هزاران ارتباط عصبی از منظر فنی، نسخه‌ی فعلی تراشه نورالینک دارای حدود ۱٬۰۲۴ کانال الکترودی است که برای خواندن سیگنال‌های مغزی و ایجاد تحریک عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، این شرکت اعلام کرده که در مسیر توسعه‌ی خود قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ این تعداد را به ۳٬۰۰۰، تا ۲۰۲۷ به ۹٬۰۰۰ و تا ۲۰۲۸ به ۲۵٬۰۰۰ کانال افزایش دهد. این افزایش چشمگیر در تعداد کانال‌ها، دقت و کارایی سیستم را برای کاربردهای پیچیده‌تری همچون درک مستقیم زبان، کنترل اندام‌های مصنوعی، و تجربه‌های واقعیت افزوده در سطح مغزی ممکن خواهد ساخت.

توسعه جهانی؛ از آمریکا تا خاورمیانه در گامی رو به جلو، نورالینک از ثبت‌نام داوطلبان جدید در کشورهای مختلف جهان خبر داده است. این شرکت قصد دارد آزمایش‌های انسانی خود را در کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، کانادا و بریتانیا نیز آغاز کند. این تصمیم، ضمن گسترش بُرد جهانی پروژه، فرصتی را برای همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پزشکی پیشرفته فراهم می‌سازد و به تسریع دستیابی به داده‌های بالینی در مقیاس وسیع‌تر کمک می‌کند.

پروژه Blindsight؛ نوری برای تاریکی مطلق نورالینک تنها به بازگرداندن توان حرکتی محدود نشده است. این شرکت در حال کار بر روی پروژه‌ای مستقل به نام Blindsight نیز هست؛ سیستمی که هدف آن بازگرداندن بینایی به افراد نابینا از طریق تحریک مستقیم قشر بینایی مغز است. در این روش، برخلاف فناوری‌های مرسوم، نیازی به عبور سیگنال‌ها از طریق عصب بینایی نیست؛ بلکه سیگنال‌های تصویری مستقیماً به مغز ارسال می‌شوند. پروژه Blindsight هم‌اکنون موفق به کسب وضعیت "دستگاه پیشگام" (Breakthrough Device) از سوی FDA شده است، که نشان‌دهنده اهمیت بالای آن در درمان نابینایی‌های غیرقابل بازگشت است.

رقبا و جایگاه نورالینک در بازار نوظهور BCI بازار رابط‌های مغز و رایانه اکنون به عرصه‌ای رقابتی تبدیل شده است و شرکت‌هایی همچون Synchron، Paradromics و Precision Neuroscience نیز در این حوزه فعالیت دارند. برخی از این رقبا به‌جای جراحی تهاجمی، بر روش‌های غیرتهاجمی یا کم‌تهاجمی مانند کاشت فیلم‌های نازک روی سطح مغز تمرکز کرده‌اند. با این حال، نورالینک با رویکرد دقیق‌تر و استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌تر، همچنان پیشتاز عرصه است؛ به‌ویژه در زمینه ارتباط مستقیم دوطرفه با مغز و توسعه فناوری‌هایی که قابلیت ادغام با هوش مصنوعی دارند