ده سال تحول دیجیتال: چگونه اینترنت جهان را در بر گرفت؟ رشد جهانی کاربران اینترنت در طول دهه گذشته، جهان شاهد یکی از بزرگ‌ترین تحولات ارتباطی تاریخ بشر بوده است. در سال ۲۰۱۱ تعداد کاربران اینترنت حدود ۲ میلیارد نفر بود، اما این عدد تا پایان سال ۲۰۲۱ به حدود ۴.۹ میلیارد رسید و طبق آخرین گزارش‌های سال ۲۰۲۵، اکنون بیش از ۵.۶ میلیارد نفر از اینترنت استفاده می‌کنند؛ یعنی چیزی حدود ۷۰ درصد جمعیت جهان. این رشد بی‌سابقه نه‌تنها نشان‌دهنده دسترسی گسترده‌تر به زیرساخت‌های ارتباطی است، بلکه بیانگر نقش اینترنت به‌عنوان یک ابزار اصلی در زندگی شخصی، آموزشی و اقتصادی انسان‌ها است.

تغییر الگوهای استفاده: از دسکتاپ تا موبایل یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در الگوی مصرف اینترنت طی این سال‌ها، مهاجرت کاربران از دستگاه‌های دسکتاپ به موبایل بوده است. در بسیاری از کشورها، از جمله بریتانیا، مردم اکنون زمان بیشتری را با گوشی‌های هوشمند خود می‌گذرانند تا تماشای تلویزیون. آمارها نشان می‌دهند که کاربران بریتانیایی به طور میانگین بیش از ۳ ساعت و ۲۰ دقیقه در روز را صرف کار با موبایل می‌کنند، در حالی که زمان تماشای تلویزیون به حدود ۳ ساعت و ۱۶ دقیقه کاهش یافته است. این تغییر الگو تأثیر عمیقی بر نحوه طراحی محتوا، تبلیغات، و حتی مدل‌های تجاری آنلاین گذاشته است.

تحول در زیرساخت و ابزارها در کنار رشد کاربران، تحولات فنی و زیرساختی نیز نقش مهمی ایفا کرده‌اند. برای نمونه، ضریب نفوذ اینترنت فیبر نوری در بریتانیا از تنها ۱۲ درصد در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۷۸ درصد در سال ۲۰۲۵ رسیده و هدف‌گذاری برای دستیابی به بیش از ۹۵ درصد تا سال ۲۰۲۷ در حال انجام است. همچنین بازار رایانه‌های شخصی که در دوران همه‌گیری کرونا با کاهش تقاضا مواجه شده بود، در سال‌های اخیر دوباره احیا شده و فروش آن حتی از دوران پیش از پاندمی فراتر رفته است. این موضوع نشان می‌دهد که علی‌رغم رشد موبایل، هنوز کاربردهای حرفه‌ای و آموزشی نیازمند سخت‌افزارهای قدرتمند و پایدار هستند.

چالش‌های نوین: اعتیاد، کاهش تمرکز و زوال محتوای آنلاین در کنار مزایای فراوان اینترنت، برخی چالش‌های روانی و فرهنگی نیز طی سال‌های اخیر پررنگ شده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که پدیده‌هایی مانند اسکرول بی‌هدف، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، و کاهش تمرکز ذهنی در نتیجه استفاده بیش‌ازحد از اینترنت به شدت افزایش یافته است. اصطلاح «فرسودگی مغزی» (brain rot) به یکی از واژه‌های پرتکرار رسانه‌ای تبدیل شده و بسیاری از کارشناسان سلامت روان نسبت به آثار بلندمدت این سبک زندگی هشدار داده‌اند. همچنین نگرانی‌هایی درباره «زوال وب» (Web Decay) وجود دارد؛ چرا که حدود ۳۸ درصد از صفحات وب‌سایت‌ها از سال ۲۰۱۳ تاکنون حذف یا غیرفعال شده‌اند، که این امر تهدیدی جدی برای حفظ حافظه دیجیتال بشر محسوب می‌شود.

جمع‌بندی دهه گذشته را می‌توان دهه‌ی تسلط اینترنت بر زندگی انسان مدرن نامید؛ از افزایش چشمگیر تعداد کاربران تا تغییر سبک استفاده و رشد فناوری‌های زیرساختی. با این حال، همان‌طور که فرصت‌های نوین ایجاد شده‌اند، چالش‌های تازه‌ای نیز در حال شکل‌گیری هستند. آینده اینترنت نه‌تنها به گسترش سرعت و پوشش بستگی دارد، بلکه به مسئولیت‌پذیری کاربران، نهادهای آموزشی، و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات نیز وابسته خواهد بود.